‘Heb je weleens gehoord van Erik Scherder? Die hoogleraar neuropsychologie, met al die feitjes over de invloed van beweging en voeding op je brein? Op deze inzichten is onze nieuwe afdeling gebaseerd.’
Aan het woord is Eveline Veltman, een jonge psychiater bij Juliana-Oord in Laren. Enthousiast vertelt ze over haar project: een klinisch trainings- en herstelprogramma, waar patiënten de ruimte krijgen om cognitief te herstellen na een behandeling of opname. Op basis van de nieuwste inzichten en ontwikkelingen in de psychiatrie.
Neurocognitieve klachten na een psychische aandoening
‘We weten dat het doormaken van een ernstige depressie, manie of psychose ervoor zorgt dat je brein tijdelijk minder goed functioneert,’ legt Eveline uit. ‘Patiënten hebben moeite met concentratie, geheugen, overzicht en planning.
Die zogeheten ‘neurocognitieve klachten’ kunnen worden veroorzaakt door een lichamelijke of psychische aandoening. Denk aan mensen met een bipolaire stoornis, mensen die een psychose hebben doorgemaakt of met aandoeningen als de functioneel neurologische stoornis (FNS). Bij deze laatste groep zijn cognitieve problemen zelfs vaak de belangrijkste klacht.
Ook een specifieke behandeling kan de neurocognitieve klachten veroorzaken. Een voorbeeld is electroconvulsietherapie (ECT), die zeer goed kan werken bij depressies. Tegelijk kan het ervoor zorgen dat je brein moeite heeft de draad weer op te pakken. Patiënten hebben bijvoorbeeld nog klachten van het geheugen, of vinden het moeilijk om uit eigen initiatief activiteiten op te pakken.’
Herstellen van een psychische aandoening kost dus tijd, vaak meer tijd dan de behandeling of opname duurt,’ concludeert Eveline. ‘Veel patiënten ervaren dat hun brein nog moet bijkomen. Ze hebben moeite met het opbouwen van fysieke conditie, of praktische zaken die planning en overzicht vergen. Na een psychische ziekteperiode is de overgang terug naar huis daarom vaak groot. Te groot.’
Een plek waar het brein kan herstellen
Het brein de ruimte geven om te herstellen is dus een belangrijke eerste stap voordat een patiënt het dagelijks leven weer kan oppakken. Maar helaas zijn er in Nederland maar weinig plekken waar iemand actief kan werken aan de verbetering van het geheugen, initiatief en plan-vermogen.
Er is dus een gat tussen ‘de behandeling is klaar’ en ‘thuis’. Een gat waar Eveline met haar nieuwe afdeling in springt.
‘Op Juliana-Oord in Laren bieden wij een herstelprogramma aan: ‘Neuropsychiatrische Revalidatie’. Een 8-weeks programma met cognitieve en fysieke training. Speciaal voor mensen die cognitieve klachten ervaren na, of als gevolg van een (ernstige) psychische aandoening.’
De conditie van de hersenen verbeteren
‘De training in ons herstelprogramma richt zich op zowel de hersenen als de lichamelijke conditie,’ vertelt Eveline verder. ‘Lichaamsbeweging is namelijk niet alleen goed voor je hart en bloedvaten, maar ook voor je brein. Het zorgt ervoor dat je lichaam een hormoon aanmaakt dat de groei en gezondheid van je hersencellen verbetert. Gecombineerd met ‘brain training’ verbetert dit de conditie van je hersenen. Zo wordt het gemakkelijker voor patiënten om straks het dagelijks leven weer op te pakken.
Daarnaast gaan we op de afdeling aandacht besteden aan een gezonde leefstijl. Dat is natuurlijk al langer een hot topic in de psychiatrie. Gezonde voeding, dagelijks bewegen, een goed slaapritme en sociale contacten zijn de bouwstenen van een goede gezondheid. Naast het trainingsprogramma is een gezonde leefstijl daarom de basis. Juliana-Oord is een prachtige locatie midden in de bossen, en zeer geschikt om aan je gezondheid te werken. We gaan bijvoorbeeld dagelijks wandelen en zelf koken. Dat maakt gezond eten veel gemakkelijker en is tegelijk een uitstekende cognitieve training.’
Samenwerking met verschillende collega’s
Een nieuwe afdeling dus, met veel ruimte voor vernieuwing en ruimte voor onderzoek. Psychiater Eveline is klaar om haar schouders er onder te zetten. En dat doet ze natuurlijk niet alleen.
‘Omdat we de gezondheid van de patiënten zo breed mogelijk willen verbeteren, gaan we met allerlei collega’s samenwerken. Op Juliana-Oord zijn gelukkig al veel experts aanwezig, en daar gaan we zeker gebruik van maken. Ook ergotherapie, fysiotherapie, psychologie en klinische neuropsychologie zijn betrokken. En natuurlijk gaan de verpleegkundigen ook echt een grote rol spelen in het vormgeven van de afdeling. In Nederland, en volgens mij de wereld, bestaat iets dergelijks nog niet. Daarom biedt de nieuwe afdeling tenslotte ook nog een mooie gelegenheid voor onderzoek. Wat werkt nou het beste in het herstel?’
Zin om bij ons te werken?
De kliniek opent vanaf oktober. Heb je vragen over ons klinische trainings- en herstelprogramma? Stuur gerust een bericht naar Eveline Veltman (psychiater), Didi Rhebergen (ouderenpsychiater en onderzoeker) of Ellen van der Blom (teamleider).