In 2023 deed schrijver Robin van den Maagdenberg een ‘residentie’ bij Zon & Schild, waar haar oma in de jaren ’70 verbleef. In september is de opening van de tentoonstelling met de titel ‘Wapen van de redelijkheid’ met aandacht voor de geschiedenis van vrouwen in de psychiatrie.
Tijdens haar residentie bij Zon & Schild ontdekte schrijver Robin van den Maagdenberg dat er niemand meer werkte die haar oma had gekend. Haar dossier was recentelijk vernietigd, het gebouw waar ze had verbleven stond leeg, haar waardevolle spullen waren na haar verblijf weggegooid: haar aanwezigheid had nauwelijks sporen achtergelaten, afgezien van één lange laatste brief waarin ze haar levensverhaal toevertrouwde aan het papier.
Vrouwen in de psychiatrie
Tijdens het verblijf raakte Robin geïnteresseerd in de geschiedenis van vrouwen in de psychiatrie, en de vorm die dingen aannemen als ze onuitgesproken blijven. Hoe reageert een lichaam op gesmoorde woorden? En welke vormen hebben vrouwen gezocht en gevonden om tot van zich te laten horen, ook als hun pen werd ontnomen? Nog maar een eeuw geleden werd het mensen – vooral vrouwen – die opgenomen waren verboden om hun verhaal vast te leggen. De pen werd gezien als het wapen van de redelijkheid. Zonder pen om mee te schrijven, schreven vrouwen in ‘gestichten’ die zich niet de mond wilden laten snoeren hun boodschappen met bloed of roet op papier, of borduurden ze hun gestolde kreten in ziekenhuisjasjes.
Textiel en oude familiefoto’s
Voor de tentoonstelling Wapen van de redelijkheid heeft Robin van den Maagdenberg textiel ontworpen met fragmenten van oude familiefoto’s en borduurwerken afkomstig uit het archief van Zon & Schild. Deze stoffen zijn geborduurd met teksten tijdens workshops met vrouwen die momenteel in de psychiatrie verblijven.
Nog steeds worden zij vaak niet gehoord, omdat we de donkerte in hun verhalen niet altijd goed verdragen. Daarnaast heeft kunstenares Beryl Cameron een dwangbuis uit de collectie van Zon & Schild geborduurd met teksten, een moderne interpretatie van het ziekenhuisjasje van Agnes Richter, uit 1890.
Het werk in de tentoonstelling, te zien vanaf donderdag 5 september tot 13 oktober, geeft een nieuwe draai aan die eeuwenoude vorm van protest tegen het smoren van stemmen.
Opening tentoonstelling in Amsterdam-Noord
De tentoonstelling Wapen van de Redelijkheid opent op donderdag 5 september bij Beautiful Distress in Amsterdam-Noord. Tijdens de opening zal Maria Barnas een unieke opvoering doen van haar werk ‘Are you avoiding the horses again’ en zal schrijfster Claire-Louise Bennett een korte lezing geven over vrouwenstemmen in vergeten archieven.
Waar?
Beautiful Distress House
Ms. van Riemsdijkweg 41a
1033 RC Amsterdam
Inloop
Vanaf 18.30 uur